De Belastingdienst is erg open over de omarming van big data analysetechnologieën om het de belastingbetaler gemakkelijker te maken. Wat staat er te gebeuren? “Het kriebelt altijd een beetje als een instantie meer weet van jou dan jijzelf misschien doet”, aldus hoogleraar Informatiemanagement Albert Boonstra.

Algemeen directeur van de Belastingdienst, Hans Blokpoel, sprak in een interview met de Correspondent uitgebreid over het vergaren en koppelen van informatie over de belastingbetaler. Nieuwe analysetechnologieën als datamining, intelligence en profiling zullen bij iedere belastingplichtige leiden tot “een behandeling die hij verdient.” FinanceInnovation.nl stelde vijf vragen aan Hoogleraar Informatiemanagement Albert Boonstra over de nieuwe aanpak van de fiscus.

Is deze ontwikkeling wenselijk?
“Wij zijn als burgers vaak erg dubbel in ons gevoel. Zo willen we weinig premie betalen aan onze zorgverzekeraar, maar wanneer we in het ziekenhuis liggen, verwachten we wél de beste zorg. Bij wanbetalers verwachten we een effectief optreden van de Belastingdienst, maar niet ten koste van onze eigen privacy. Het kriebelt altijd als een instantie meer weet van jou dan jijzelf misschien doet. Maar ik denk dat deze informatie beter bij de Belastingdienst kan liggen dan bij bijvoorbeeld een commercieel bedrijf als Google.”

Is de Belastingdienst hier niet relatief laat mee?
“Nee, de Belastingdienst heeft uiteraard altijd al met een bepaald boerenverstand gerichte controles uitgevoerd. De laatste jaren heeft de technologie grote ontwikkelingen doorgemaakt waardoor dergelijke nieuwe analysetechnieken zoals profiling goed realiseerbaar zijn. Uiteindelijk leidt dit tot een tot op de belastingbetaler toegesneden benadering waar Hans Blokpoel over spreekt, ook wel behavioral targeting genoemd.”

Wegen de kosten wel op tegen de baten?
“Het zal ontzettend veel kosten, maar de Belastingdienst heeft te maken met miljoenen belastingaangiftes en de mensen daarachter. Ze moeten deze complexe materie slim tegemoet treden. Wanneer ze dat doen is de investering, die tevens van het geld van de belastingbetaler is, er zo uit.”

Wat is de volgende stap?
“Na profiling komt nudging: het beïnvloeden van het gedrag aan de hand van de profielen die er gevormd zijn, zoals ook Hans Blokpoel aangeeft. Wangedrag kan beantwoord worden met intimiderende contactmomenten, goed gedrag met een meer behoudende en meedenkende Belastingdienst.”

Is de Nederlandse fiscus de enige die op deze manier gebruik maakt van big data?
“De Nederlandse Belastingdienst loopt hierin wel voorop, maar ook in Amerika wordt er op grote schaal data over burgers vergaard. En in Singapore weet de overheid bijna alles van haar burgers. Ook bij de Scandinavische overheden wordt er veel informatie geregistreerd, maar daar staat privacy erg hoog in het vaandel.”