De bitcoin kwam, zag en overwon nog niet. De dagelijkse koerswisselingen stuwden de waarde van de cryptocurrency tot grote hoogte, maar na de nodige, even extreme, dalingen, zijn inmiddels veel enthousiaste geluiden ook weer verstomd. In veel opzichten doet deze ‘bitcoin-crash’ denken aan het World Online debacle, aan het begin van de 21^ste eeuw.

Voor iedereen bij wie ‘World Online’ niet direct een belletje doet rinkelen een korte uiteenzetting. Internetbedrijf World Online heeft aan het einde van de jaren 90 de ambitie om de grootste internetprovider van Europa te worden. Met die belofte ging het bedrijf in 2000 uiteindelijk de beurs op. Het vertrouwen was groot, aangezien onder meer de Nederlandse Spoorwegen en telecombedrijf Telfort in de jaren vóór de beursgang grote bedragen in World Online hadden geïnvesteerd.

De beursgang draaide uit op een waar debacle. Opende het aandeel nog op 50,20 (jawel) gulden, wat flink boven de aankoopprijs was, al snel kelderde dit bedrag. Grote aandeelhouders verkochten al na één dag hun aandelen, om op die manier te cashen. Niet geheel verrassend wekten deze verkooptransacties grote argwaan bij de overgebleven aandeelhouders, die ook en masse begonnen te verkopen. Drie weken later was er van de eerdere 50,20 gulden nog maar 19,25 gulden over, wat veel aandeelhouders uiteindelijk flink in de schulden heeft geduwd.

Stond World Online synoniem voor de Nieuwe Economie, met internet als grote motor, ook de bitcoin kan als een nieuw economisch systeem worden beschouwd (zo is de noodhulpverlening bezig met toepassingen vormen en inzetten). En zo zijn er nog meer aspecten op te noemen die World Online en de Bitcoin met elkaar gemeen hebben, los van de snelle afwisseling tussen blijdschap en afschuw.

1. Product vs. technologie

De nadruk komt in eerste instantie te liggen op het product (bitcoins, aandelen World Online), terwijl het eigenlijk voornamelijk draait om de technologie die erachter zit (de blockchaintechnologie, het internet). En de achterliggende technologie is niet voorbehouden aan één partij. Je stopt, als aandeelhouder of investeerder, geen geld in een technologie, maar slechts in een product dat hieruit voort is gekomen. Dat maakt investeringen minder robuust.

2. Kennis over investering

Veel mensen weten eigenlijk niet waar ze in investeren wanneer ze bitcoins aanschaffen, behalve dan dat er rendement mee kan worden behaald en dat het een fictieve munt is. Hetzelfde geldt voor World Online: voor veel mensen was ‘het internet’ anno 2000 nog een vaag begrip, zonder enige weet van alle toekomstige toepassingen. Wanneer je niet weet wát iets inhoudt waar je in belegt, ben je eerder geneigd sneller te (ver)kopen en te reageren op zowel positieve als negatieve berichtgeving, omdat je de kennis ontbeert.

3. Te reproduceren

De blockchain is te reproduceren, zoals ook internetproviders geen monopolie hebben op het product dat ze ‘zijn’. Er zijn altijd kapers op de kust, die deelnemers en aandeelhouders afsnoepen bij de concurrent. Daarnaast is ‘de eerste zijn’ een erg ondankbare positie: jij bent diegene die anderen gaan proberen te verslaan, jij maakt de fouten waar anderen van leren en je vervolgens op terugpakken.

4. Snel rendement

Zowel World Online als de Bitcoin liepen/lopen aan tegen de risico’s die horen bij mensen die snel geld investeren. Hoewel altijd wordt geadviseerd om alleen geld te beleggen of te investeren dat iemand niet direct weer nodig heeft, wordt dit principe niet altijd en niet door iedereen nageleefd. Sommige investeerders willen liever snel rendement behalen en verkopen al vrij snel de aandelen of bitcoins wanneer ze op ‘winst’ staan. Ook de Nederlandse Spoorwegen en Telfort verkochten op de dag van de beursgang meteen weer hun aandelen. Snel geld verdienen dus. Met fikse schommelingen (in het geval van bitcoins) of een gigantische argwaan en dito waardedaling (zoals bij World Online) tot gevolg.